Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και η σχέση του με την στοματική κοιλότητα
Η Χειρουργός Οδοντίατρος - Στοματολόγος, κ. Κορίνα Τριανταφύλλου, μας ενημερώνει για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) στην στοματική κοιλότητα, τους τρόπους μετάδοσης, διάγνωσης αλλά και θεραπείας του.
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων, γνωστός και ως HPV (ακρωνύμιο του Human Papilloma Virus), προσβάλλει το δέρμα και τους βλεννογόνους του σώματος, στους οποίους συγκαταλέγονται η στοματική κοιλότητα και ο τράχηλος, ο κόλπος, ο τράχηλος της μήτρας και ο πρωκτός. Έχουν αναγνωριστεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 100 στελέχη του ιού, καθένα εκ των οποίων αναφέρεται με συγκεκριμένο αριθμό.
Πρόκειται για ένα συνήθη ιό, από τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι θα προσβληθούν σε κάποια φάση της ζωής τους. Στους περισσότερους δεν προκαλεί συμπτώματα και εξαλείφεται από τον οργανισμό χωρίς θεραπεία. Είναι συνηθέστερος σε νεαρά άτομα.
Ορισμένοι τύποι του ιού μπορεί να προκαλέσουν μεταβολές στα κύτταρα του βλεννογόνου. Τα συγκεκριμένα στελέχη αναφέρονται ως Υψηλού Κινδύνου. Οι κυτταρικές μεταβολές χαρακτηρίζονται ως δυσπλασίες και τα συγκεκριμένα κύτταρα εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκινικά κύτταρα.
Άλλοι τύποι του ιού προκαλούν τα θηλώματα και την κοινή μυρμηκία. Πρόκειται για τα στελέχη 6 και 11 του ιού. Οι συγκεκριμένες βλάβες εμφανίζονται συνήθως στα χέρια και τα πόδια, καθώς και την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Δεν προκαλούν δυσπλασίες και χαρακτηρίζονται ως Χαμηλού Κινδύνου.
Μία ακόμη πολύ χαρακτηριστική βλάβη που προκαλείται από τα στελέχη 6 και 11 του ιού είναι τα κονδυλώματα που μπορούν να εμφανιστούν στο δέρμα και την περιοχή των γεννητικών οργάνων και σπάνια στη στοματική κοιλότητα. Τα συγκεκριμένα στελέχη, όπως προαναφέρθηκε, δεν προκαλούν καρκίνο. Ωστόσο, όταν ένα άτομο έχει προσβληθεί από κονδυλώματα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, είναι πιθανό να έχει προσβληθεί και από πιο επικίνδυνα στελέχη του ιού.
Τρόποι μετάδοσης του HPV
Τα στελέχη που προσβάλλουν το δέρμα μπορούν να μεταδοθούν με την απλή επαφή με την προσβεβλημένη περιοχή. Τα στελέχη που προσβάλλουν το στόμα και τον τράχηλο μπορούν να μεταδοθούν με το φιλί. Τέλος, τα στελέχη που προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα μεταδίδονται επίσης με επαφή της προσβεβλημένης περιοχής, όπως συμβαίνει κατά τη σεξουαλική επαφή. Σε πολλές περιπτώσεις ο ιός παραμένει ασυμπτωματικός για πολλά χρόνια. Δεν υπάρχει κάποιος τρόπος για να γνωρίζετε πόσο καιρό πριν έχετε προσβληθεί από τον ιό. Μπορεί να είναι εβδομάδες, μήνες ή χρόνια.
Ο HPV στη στοματική κοιλότητα
Η συνηθέστερη βλάβη που προκαλεί ο ιός στη στοματική κοιλότητα είναι το θήλωμα. Πρόκειται για μία καλοήθη βλάβη που εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες αλλά κυρίως σε ασθενείς στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής τους. Συχνά σχετίζεται με τα στελέχη 6 και 11 του ιού. Εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή ογκιδίου στο χρώμα του φυσιολογικού βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας. Η θεραπεία της συγκεκριμένης βλάβης πραγματοποιείται με τη χειρουργική της αφαίρεση ή την αφαίρεση με laser κι έχει άριστη πρόγνωση.
Ο ομαλός λειχήνας αποτελεί μία ακόμη συνήθη βλάβη που εμφανίζεται στη στοματική κοιλότητα και σχετίζεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, με στελέχη του ιού. Συγκεκριμένα, έχουν ανευρεθεί τα στελέχη 11 και 16 σε αντίστοιχες βλάβες ομαλού λειχήνα στη στοματική κοιλότητα. Συνήθως, οι ασθενείς εμφανίζουν και διάφορα γενικά νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση. Όπως προαναφέρθηκε, ορισμένα στελέχη του ιού όπως τα 16 και 18 έχουν ανευρεθεί και σε κακοήθεις βλάβες της στοματικής κοιλότητας και αναφέρονται ως Υψηλού Κινδύνου.
Διάγνωση του HPV
Η διάγνωση πραγματοποιείται με το τεστ Παπανικολάου και με την τυποποίηση με HPV DNA TEST που προσδιορίζει και το στέλεχος ή τα στελέχη του ιού που εμπλέκονται.
Θεραπεία του HPV
Ο ιός δεν απομακρύνεται από τον οργανισμό, αλλά παραμένει στα κύτταρα που έχει προσβάλλει. Ωστόσο, τα κονδυλώματα, τα θηλώματα και οι δυσπλασίες που προκαλεί, αφαιρούνται χειρουργικά και ακολουθεί ιστοπαθολογική εξέταση.
Εμβόλιο για τον HPV
Δύο εμβόλια έχουν εγκριθεί μέχρι σήμερα (Gardasil, Cervarix) για την αποτροπή της μόλυνσης από τους επικίνδυνους καρκινογόνους τύπους του ιού. Με τον εμβολιασμό ο οργανισμός αναπτύσσει αντισώματα έναντι των στελεχών 16 και 18 του ιού, που είναι και τα πιο επικίνδυνα καρκινογόνα στελέχη και παρέχει 100% προστασία έναντι αυτών. Το Gardasil παρέχει προστασία και έναντι των στελεχών 6 και 11 και η διάρκεια της προστασίας του εκτείνεται στα 3 χρόνια. Το Cervarix παρέχει προστασία έναντι των στελεχών 16 και 18 για χρονικό διάστημα που φτάνει τουλάχιστον τα 6,5 χρόνια.
Σχόλια
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως τα προφυλακτικά δεν προστατεύουν από τη μετάδοση του ιού, αλλά μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα μετάδοσής του. Οι ασθενείς θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και σε περίπτωση εμφάνισης ύποπτων βλαβών στην περιοχή του δέρματος, των γεννητικών οργάνων και της στοματικής κοιλότητας να ανατρέχουν το συντομότερο δυνατό στους εξειδικευμένους συναδέλφους, που θα τους κατευθύνουν στην έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματός τους.
