Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χρήσης των Laser στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη

Ο Χειρούργος - Οδοντίατρος Ευστράτιος Τζάννου, μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για την εφαρμογή Laser στον τομέα της οδοντιατρικής και μας αναφέρει τα πλεονεκτήματα της χρήσης του

Ένα από τα πιο σύγχρονα και αποτελεσματικά μέσα  που διαθέτει σήμερα ο οδοντίατρος, τόσο για τη διάγνωση και τη θεραπεία των στοματικών παθήσεων όπως η τερηδόνα, η ουλίτιδα, η περιοδοντίτιδα, οι υπερευαισθησίες, η άφθα, ο έρπητας κλπ, όσο και για την πραγματοποίηση αισθητικών αποκαταστάσεων όπως η λεύκανση των δοντιών, ο αποχρωματισμός των σκούρων ούλων και οι πλαστικές αισθητικές επεμβάσεις, καθώς και για την απλοποίηση πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων, είναι τα Laser. Ποιες είναι όμως οι δυνατότητες των σύγχρονων οδοντιατρικών Laser και ποια σημαντικά πλεονεκτήματα διαθέτουν σε σχέση με τις παλιές συμβατικές μεθόδους;

Ας δούμε όμως πρώτα απ’ όλα τι είναι τα Laser. Η λέξη L.A.S.E.R. είναι φτιαγμένη από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, δηλαδή Ενίσχυση Φωτός με Εξαναγκασμένη Εκπομπή Ακτινοβολίας. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει,  ένα ενισχυμένο μονοχρωματικό φώς, με συγκεκριμένο μήκος κύματος, άρα και συγκεκριμένες ιδιότητες, και μάλιστα όλα τα Lasers ανήκουν στο ακίνδυνο φάσμα της ορατής  και κυρίως της υπέρυθρης περιοχής, και όχι στην βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία. Δηλαδή το Laser είναι απλά ένα φως. Όταν μάλιστα αυτό το φώς χρησιμοποιείται από εξειδικευμένο προσωπικό που γνωρίζει πώς να χρησιμοποιήσει σωστά τις ιδιότητες του συγκεκριμένου μήκους κύματος, μπορεί να επιφέρει πολύ σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα που καμία άλλη μέθοδος δεν προσφέρει.

Μια από τις κύριες εφαρμογές των Laser είναι η ανώδυνη παρασκευή των δοντιών για σφραγίσματα ή άλλες αποκαταστάσεις, αντικαθιστώντας σε πολύ μεγάλο βαθμό τον επώδυνο και ενοχλητικό οδοντιατρικό τροχό. Η παρασκευή των δοντιών με Laser δεν προκαλεί πόνο ή κραδασμούς όπως ο τροχός, κάνοντας έτσι τη διαδικασία πολύ πιο εύκολη και ευχάριστη για τον ασθενή. Ταυτόχρονα προστατεύονται οι υγιείς οδοντικοί ιστοί, καθώς με  τα Laser αφαιρείται επιλεκτικά μόνο η τερηδόνα και δεν επηρεάζεται η γύρω υγιής περιοχή του δοντιού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο μικρότερα, αλλά και ομορφότερα σφραγίσματα. Και φυσικά, καθώς η χρήση των Laser δεν προκαλεί πόνο, δεν χρειάζεται πια η χρήση ενέσιμων αναισθητικών, αποφεύγοντας έτσι τις σύριγγες και τις βελόνες, που η εικόνα τους και μόνο προκαλεί τρόμο σε πολλούς ασθενείς. Γιατί όμως τα Laser είναι ανώδυνα; Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αφαίρεση της τερηδόνας δεν βασίζεται στο μηχανικό τρόχισμα του δοντιού, αλλά στην απορρόφηση της φωτεινής ενέργειας του Laser από την τερηδόνα, με αποτέλεσμα την επιλεκτική αφαίρεση της. Έτσι δεν ασκείται κανένα θερμικό ή άλλο ερέθισμα στον πολφό (το νεύρο του δοντιού), ούτε από το ίδιο το Laser, ούτε λόγω τριβής όπως συμβαίνει με τον τροχό. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις, η χειρολαβή του Laser δεν χρειάζεται καν να ακουμπά επάνω στο δόντι, αλλά βρίσκεται σε μια απόσταση από 1 έως και 8 χιλιοστά από αυτό και έτσι το μόνο που έρχεται σε επαφή με το δόντι είναι το απαλό χάδι από το φως του Laser.

Μια άλλη πολύ χρήσιμη εφαρμογή των Laser είναι στη διάγνωση της κρυμμένης τερηδόνας. Η τεχνολογία των Laser μας δίνει τη δυνατότητα να διαγνώσουμε έγκαιρα την κρυμμένη τερηδόνα που ο οδοντίατρος δεν μπορεί να εντοπίσει με τα συνηθισμένα διαγνωστικά μέσα. Η φωτεινή ενέργεια των διαγνωστικών Laser όμως, διεισδύει στο δόντι, εντοπίζει την κρυμμένη τερηδόνα και προσδιορίζει με μετρήσεις τον βαθμό της και την αναγκαιότητα αντιμετώπισης της.  Επιπλέον υπάρχει ένα διπλό Laser το οποίο διαθέτει ενσωματωμένο το διαγνωστικό Laser, που στη συνέχεια παρέχει τις πληροφορίες αυτές σε ένα  δεύτερο θεραπευτικό Laser για την ανώδυνη και επιλεκτική αφαίρεση της τερηδόνας.

Ιδιαίτερα χρήσιμα είναι τα Laser και στην Περιοδοντολογία. Χρησιμοποιώντας παρόμοιο μηχανισμό με τη διάγνωση της τερηδόνας, ένα διαγνωστικό Laser μπορεί να εντοπίσει την υποουλική τρυγία (πέτρα) και τα μικρόβια που είναι κρυμμένα κάτω από τα ούλα. Μπορεί και εδώ να χρησιμοποιηθεί το διπλό Laser για την αφαίρεση της τρυγίας με τον ίδιο τρόπο όπως και για την αφαίρεση της τερηδόνας και πάλι χωρίς την ανάγκη αναισθησίας. Η συμβολή όμως των Laser στην Περιοδοντολογία δεν σταματά εδώ, καθώς τα Laser όχι μόνο αφαιρούν ανώδυνα και με ασφάλεια την υπερουλική και υποουλική τρυγία, αλλά επιπλέον αποστειρώνουν σε βάθος τους περιοδοντικούς θυλάκους, σταματούν την αιμορραγία των ούλων και αντικαθιστούν πλήρως το χειρουργικό νυστέρι, ασκώντας ταυτόχρονα ισχυρή αναλγητική, αιμοστατική και αναπλαστική επίδραση επάνω στους ιστούς, με αποτέλεσμα ταχύτερη και καλύτερη επούλωση, γρήγορη επαναπρόσφυση των ούλων, και το σημαντικότερο, οστική ανάπλαση, κάτι που δεν προσφέρει καμιά άλλη θεραπευτική μέθοδος και που είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη θεραπεία και την πρόγνωση των περιοδοντικών παθήσεων.

Μια ακόμα εντυπωσιακή εφαρμογή των Laser είναι στην αντιμετώπιση των υπερευαίσθητων δοντιών. Οι οδοντικές υπερευαισθησίες είναι μια από τις πιο δύσκολες στην αντιμετώπιση τους οδοντικές παθήσεις, καθώς πολλές φορές οι ειδικές οδοντόκρεμες, τα φθοριούχα βερνίκια και οι υπόλοιπες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται δεν επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα. Αυτό όμως δεν ισχύει για τα Laser. Ο μηχανισμός δράσης των Laser θεωρείται σήμερα ο πιο αποτελεσματικός μηχανισμός απευαισθητοποίησης, επιτυγχάνοντας το επιθυμητό αποτέλεσμα  με μερικές μόνο ολιγόλεπτες εφαρμογές.

Το ίδιο ισχύει και για τη λεύκανση των δοντιών με Laser. Για τη λεύκανση μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι Laser και κυρίως το KTP Laser, που αποτελεί τον πιο σύγχρονο, γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο λεύκανσης που υπάρχει σήμερα. Η μέθοδος λεύκανσης με το KTP Laser είναι εντελώς ασφαλής για τα δόντια, χωρίς παρενέργειες και υπερευαισθησίες και προσφέρει τα καλύτερα και τα πιο μακροχρόνια αποτελέσματα από όλες τις άλλες μεθόδους λεύκανσης.

Σήμερα όμως που η αισθητική του χαμόγελου γενικότερα αποτελεί πρωταρχικό σημείο της προσωπικότητας μας, τα Laser βρίσκουν πολλές εφαρμογές και στην Αισθητική Οδοντιατρική, απλοποιώντας σημαντικά τις περισσότερες από τις άλλοτε δύσκολες αισθητικές αποκαταστάσεις. Ανώδυνη παρασκευή των δοντιών για όψεις πορσελάνης, όψεις ρητίνης, ένθετα και επένθετα είναι μερικές μόνο από τις εφαρμογές των Laser στον τομέα αυτό. Τα Laser μας δίνουν επίσης τη δυνατότητα για εύκολες, αναίμακτες και ανώδυνες αισθητικές πλαστικές επεμβάσεις, όπως είναι για παράδειγμα η ουλεκτομή και η ουλοπλαστική, ο αποχρωματισμός των μελανών ούλων, η αφαίρεση υπερπλασιών, ινωμάτων και επουλίδων, που αποτελούν υπόθεση μερικών μόνο λεπτών για τα Laser, τις περισσότερες φορές γίνονται τελείως ή σχεδόν τελείως αναίμακτα, ενώ μετά την επέμβαση δεν χρειάζονται ράμματα, δεν υπάρχει πόνος ή αιμορραγία και τα ούλα επουλώνονται πλήρως σε 2-7 ημέρες χωρίς δημιουργία ουλών. Πολύ σημαντική είναι επίσης, η συμβολή των Laser στην άμεση αντιμετώπιση και εξάλειψη των συμπτωμάτων του επιχείλιου έρπητα και της άφθας, δυο παθήσεων που εμφανίζονται πολύ συχνά με επώδυνες εξανθηματικές και ελκώδεις βλάβες στο στόμα και στα χείλη, συνήθως διαρκούν μέχρι και 2 εβδομάδες και που οι συνηθισμένες μέθοδοι θεραπείας και τα φάρμακα προσφέρουν μόνο προσωρινή ανακούφιση. Η χρήση των Laser μας δίνει και εδώ τη λύση μέσα σε μερικά μόνο λεπτά, με άμεση εξάλειψη του πόνου και πλήρη επούλωση των βλαβών μέσα σε 1 -3 ημέρες. Ειδικά για τον έρπητα, η επανάληψη της θεραπείας κάθε φορά που επανεμφανίζεται το εξάνθημα και ειδικά στο αρχικό του στάδιο, οδηγεί σταδιακά στην όλο και σπανιότερη επανεμφάνιση του ή ακόμα και στην οριστική εξαφάνιση του.

Τα Laser όμως έχουν πολύ σημαντικές εφαρμογές και στη Ενδοδοντολογία. Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο οδοντίατρος σε μια ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) είναι η ύπαρξη μικροβίων όχι μόνο μέσα στον ριζικό σωλήνα του δοντιού, αλλά και σε βάθος μέσα στα τοιχώματα του ριζικού σωλήνα και στον περιρριζικό και περιακρορριζικό χώρο. Τα συνηθισμένα αντισηπτικά και φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την απολύμανση του ριζικού σωλήνα είναι αποτελεσματικά μόνο μέσα στον ριζικό σωλήνα του δοντιού και δεν μπορούν να διεισδύσουν στους υπόλοιπους χώρους και να καταπολεμήσουν τα μικρόβια. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να απαιτούνται πολλές συνεδρίες και αλλαγές για την ολοκλήρωση της θεραπείας, ή μπορεί ακόμα και να οδηγήσει σε αποτυχία της ενδοδοντικής θεραπείας και ακρορριζεκτομή ή ακόμα και εξαγωγή του δοντιού. Ευτυχώς αυτοί οι περιορισμοί δεν ισχύουν για τα Laser. Η ενέργεια των Laser μπορεί να διεισδύσει μέσα στα τοιχώματα του ριζικού σωλήνα και στον περιρριζικό και περιακρορριζικό χώρο σε βάθος 3-5mm, προκαλώντας όχι απλά απολύμανση, αλλά πλήρη αποστείρωση όλης της γύρω περιοχής. Έτσι η ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί με ασφάλεια ακόμα και μέσα σε ένα μόνο ραντεβού, αποφεύγοντας όλες τις δυσάρεστες επιπλοκές και τις συνέπειες τους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ακόμη και σε περιπτώσεις κύστεων, όπου η συμβατική θεραπεία περιλαμβάνει υποχρεωτικά χειρουργική αφαίρεση της κύστης και ακρορριζεκτομή ή εξαγωγή του υπαίτιου δοντιού, η χρήση των Laser μέσα από τον ριζικό σωλήνα του δοντιού σε συνδυασμό με την ενδοδοντική θεραπεία μας δίνει τη δυνατότητα διάσπασης του τοιχώματος της κύστης και ενεργοποίησης του μηχανισμού της φαγοκυττάρωσης του ίδιου του οργανισμού ώστε να καταστρέψει το υπόλοιπο τοίχωμα και να απορροφήσει την κύστη, παρουσιάζοντας το εντυπωσιακό για την περίπτωση ποσοστό επιτυχίας 82%, αποφεύγοντας έτσι τις χειρουργικές επεμβάσεις και τον ακρωτηριασμό ή την εξαγωγή του δοντιού.

Η χρήση των Laser στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη επιτρέπει στον ασθενή, τελειώνοντας το ραντεβού του στο οδοντιατρείο να επιστρέψει απερίσπαστος στο σπίτι του ή στη δουλειά του, χωρίς την ενοχλητική αίσθηση του μουδιάσματος, του πόνου, ή του πρηξίματος και των ραμμάτων. Είναι γεγονός ότι ακόμη και αρκετές χειρουργικές επεμβάσεις με Laser μπορούν να γίνουν χωρίς αναισθησία. Αλλά ακόμα και σε πιο πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις με Laser, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει αμέσως στις καθημερινές του συνήθειες χωρίς, ή με ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο ή πρήξιμο και τις περισσότερες φορές χωρίς ράμματα, ενώ η πληγή θα επουλωθεί πολύ ταχύτερα, ανώδυνα και καλύτερα από ότι με τις συμβατικές μεθόδους, χωρίς να αφήσει ουλή. Επίσης, θεραπείες που με τις συμβατικές μεθόδους χρειάζονται αρκετές επισκέψεις στον οδοντίατρο, μπορούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων να ολοκληρωθούν μέσα σε μια μόνο επίσκεψη με τα Laser, όπως για παράδειγμα η ενδοδοντική θεραπεία που αναφέραμε παραπάνω, ενώ λόγω των πολλών συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, τα Laser μπορούν να εφαρμοστούν και σε διαφορετικές περιοχές του στόματος κατά την ίδια επίσκεψη. Τα Laser μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε ευπαθείς ομάδες ασθενών, όπως σε καρδιολογικούς ασθενείς, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, εγκύους και παιδιά, καθώς δεν προκαλούν απολύτως καμία παρενέργεια, ενώ η απουσία πόνου, η αποφυγή της αναισθησίας, η ελάχιστα επεμβατική χρήση και η ισχυρή μικροβιοκτόνος δράση τους αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα για όλες αυτές τις ευαίσθητες ομάδες ασθενών.